Rodziny zastępcze
Czym jest piecza zastępcza?
Rodzinna piecza zastępcza to - co do zasady - tymczasowa forma zapewnienia opieki dziecku, które z jakiegoś powodu nie może przebywać pod opieką rodziców biologicznych. Piecza zastępcza jest sprawowana w przypadku ograniczenia, zawieszenia lub pozbawienia rodziców władzy rodzicielskiej. Rodzice zastępczy to osoby, które w pełni świadomie podążają wraz z dzieckiem po drodze, na której - nie ze swojej woli - się znalazło. Rodzina zastępcza daje podopiecznym możliwość wychowania w środowisku rodzinnym a stały opiekun ma możliwość zapewnienia dziecku poczucia bezpieczeństwa oraz zadbania o jego bieżące potrzeby. Są to m.in. potrzeby emocjonalne, bytowe, zdrowotne, edukacyjne i kulturalno-rekreacyjne. Dom rodziny zastępczej to bezpieczne, tymczasowe miejsce, w którym dziecko ma możliwość poradzenia sobie i zaakceptowania sytuacji, w jakiej się znalazło, Dziecko może przebywać w rodzinie zastępczej do pełnoletności lub do ukończenia 24 roku życia (w przypadku kontynuowania nauki), o ile sąd nie wyda innych zarządzeń.
Formy pieczy zastępczej
Rodzinna piecza zastępcza:
- Rodzinne domy dziecka
- Rodziny zastępcze
- Rodziny zawodowe
- Specjalistyczne
- Pogotowie rodzinne
- Rodziny niezawodowe
- Rodziny spokrewnione
- Rodziny zawodowe
Jak zostać rodziną zastępczą?
Najprostsza odpowiedź brzmi „Osoby, które chciałyby zostać rodziną zastępczą powinny zgłosić się do lokalnego organizatora rodzinnej pieczy zastępczej”. W Rybniku tę funkcję pełni Ośrodek Rodzinnej Pieczy Zastępczej. Żeby zostać rodziną zastępczą, trzeba przede wszystkim być gotowym na przejście całego procesu kwalifikacji. Każda osoba, która spełnia wymagania formalne i daje rękojmię prawidłowego sprawowania funkcji rodziny zastępczej może zostać rodzicem zastępczym. Nie ma tu znaczenia wiek czy stan cywilny. Ważne jest przede wszystkim podejście do dziecka, gotowość do poświęcenia czasu, zaangażowania i miłości, której dziecko potrzebuje. Warto pamiętać, że jest możliwość wycofania się na każdym etapie procedury kwalifikacyjnej oraz powrotu, w sytuacji pełnej gotowości do pełnienia funkcji rodzicielstwa zastępczego.
Pocedura kwalifikacyjna krok po kroku
- Rozmowa wstępna i złożenie wniosku
- Złożenie dokumentacji
- Wizyta pracownika w miejscu zamieszkania
- Rozmowa z psychologiem
- Wstępna kwalifikacja
- Szkolenie
- Kwalifikacja na rodzinę zastępczą
Kto może zostać rodziną zastępczą?
- MAŁŻEŃSTWA - Małżonkowie zobowiązani są do wspólnego angażowania się w rodzinę zastępczą
- RODZINY Z DZIEĆMI - Decyzja powinna być podejmowana w zgodzie ze wszystkimi domownikami. Opinia Twoich dzieci jest niezwykle ważna!
- OSOBY STANU WOLNEGO - Jesteś osobą gotową na wyzwania, a w Twoim życiu jest miejsce na nowego członka rodziny? Zapraszamy!
Niezbędne dokumenty:
- Określające predyspozycje zdrowotne i prawne (zaświadczenie o stanie zdrowia, zaświadczenie o niekaralności, dane do zaświadczenia z Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym),
- Określające stan cywilny (np. akt małżeństwa, kopia wyroku rozwodowego, akt urodzenia),
- Określające sytuację materialną (np. zaświadczenie o zatrudnieniu i osiąganych dochodach, decyzja ZUS o przyznaniu renty czy emerytury),
- Oświadczenie o zdolności do czynności prawnych, braku pozbawienia, ograniczenia lub zawieszenia władzy rodzicielskiej, oświadczenie o wypełnianiu obowiązku alimentacyjnego,
- Autobiografia i wspólne zdjęcie rodziny.
Zadania rodzin zastępczych:
- Traktowanie dziecka w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej,
- Zapewnienie dostępu do świadczeń zdrowotnych, edukacji, wyrównywania braków rozwojowych i szkolnych, rozwój uzdolnień i zainteresowań,
- Zaspokojenie potrzeb emocjonalnych, bytowych, rozwojowych, społecznych oraz religijnych dziecka,
- Ochrona przed ingerencją w życie prywatne dziecka,
- Umożliwianie kontaktu z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba że sąd postanowi inaczej,
- Współpraca z ośrodkiem adopcyjnym, koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej
i organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej.
Formy wsparcia rodzin zastępczych:
- Bezpłatne szkolenia dla kandydatów oraz rodzin zastępczych,
- Bieżąca współpraca i wsparcie koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej,
- Możliwość skorzystania ze wsparcia psychologiczno-pedagogicznego na terenie Ośrodka,
- Możliwość skorzystania z urlopu macierzyńskiego, zgodnie z art. 183 Kodeksu Pracy,
- Comiesięczne świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej,
- Dodatek wychowawczy oraz świadczenie Dobry Start,
- Dodatek na pokrycie zwiększonych kosztów utrzymania dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności,
- Jednorazowe świadczenie na pokrycie niezbędnych kosztów związanych
z potrzebami przyjmowanego dziecka, - Środki finansowe na utrzymanie lokalu mieszkalnego.
Trudności dzieci przebywających w pieczy zastępczej.
Na co zwrócić uwagę sprawując opiekę nad dziećmi w rodzinach zastępczych?
Dzieci w rodzinach zastępczych przechodzą przez wiele trudności i traumatycznych doświadczeń. Ważne jest, aby świadomi tych trudności, dążyć do zrozumienia potrzeb dzieci i wspierać ich w zdobywaniu umiejętności radzenia sobie z wyzwaniami.
Poświęćmy chwilę na refleksję i zastanówmy się, z jakimi trudnościami mogą się spotkać nasze dzieci?
- TRAUMA I DOŚWIADCZENIE TRUDNYCH SYTUACJI tj. przemoc domowa, nadużycia, zaniedbanie, czy utrata rodziców.
- PROBLEMY EMOCJONALNE I BEHAWIORALNE: traumatyczne doświadczenia mogą objawiać się w zachowaniu dziecka. Może to przejawiać się jako agresja, wycofanie się, problemy z koncentracją czy radzeniem sobie ze stresem.
- ADAPTACJA DO NOWEGO ŚRODOWISKA: dzieci w nowym otoczeniu muszą zaadaptować się do nowych reguł, zwyczajów i ludzi, co może wywoływać poczucie zagubienia.
- KONTAKTY Z RODZINĄ: dzieci w rodzinach zastępczych często utrzymują kontakty z biologicznymi rodzeństwem lub rodzicami. Zawirowania w tych relacjach mogą być emocjonalnie wymagające.
- ZŁOŻONE PROBLEMY ZDROWOTNE: niektóre dzieci w rodzinach zastępczych mogą wymagać dodatkowej opieki ze względu na problemy zdrowotne, zarówno fizyczne, jak i psychiczne.
- ZBLIŻAJĄCY SIĘ MOMENT USAMODZIELNIENIA: dzieci w rodzinach zastępczych, które zbliżają się do pełnoletniości, mogą odczuwać obawy i niepewność związane
z usamodzielnieniem się i wchodzeniem w dorosłe życie. - TRUDNOŚCI SZKOLNE: część dzieci w rodzinach zastępczych może mieć trudności w szkole z powodu wcześniejszych zaniedbań lub zmiany szkół.
- POCZUCIE TOŻSAMOŚCI: Niektóre dzieci mogą mieć trudności z określeniem swojej tożsamości i znalezieniem swojego miejsca we wspólnocie.
Jak tworzyć trwałe więzi? Potrzeba stabilizacji dzieci w rodzinie zastępczej.
Potrzeba stabilizacji dzieci przebywających w rodzinie zastępczej to potrzeba, która odgrywa kluczową rolę w życiu tych małoletnich, które znalazły się w trudnej sytuacji. Dzieci, które trafiają do rodzin zastępczych, często doświadczyły traum i zmian w swoim życiu dlatego tak ważne jest, aby zapewnić im stabilne i bezpieczne środowisko, w którym mogą się rozwijać
i budować pozytywne relacje.
Oto kilka sposobów, jak tworzyć trwałe więzi i zapewnić dzieciom poczucie bezpieczeństwa:
- SŁUCHAJ I OKAZUJ ZAINTERESOWANIE: Bądź obecny dla dziecka i słuchaj go uważnie. Daj mu poczucie, że jest ważne i że jego uczucia i myśli są słyszane, stwórz dla niego przestrzeń do dzielenia się swoimi doświadczeniami.
- KONTYNUUJ RUTYNĘ: Dzieci potrzebują pewności i przewidywalności. Upewnij się, że dzieci mają ustalony harmonogram codziennych czynności. To pomoże im zbudować strukturę i wiedzieć, czego mogą się spodziewać.
- CIERPLIWOŚĆ I EMPATIA: Dzieci w rodzinie zastępczej mogą mieć trudności
w zaufaniu i otworzeniu się na nowe relacje. Bądź cierpliwy, pokaż empatię
i zrozumienie, że potrzebują czasu, aby się otworzyć. Daj im przestrzeń do wyrażania swoich emocji i bądź tam, aby ich wesprzeć. - BUDUJ RELACJE OPARTE NA ZAUFANIU: Zaufanie jest kluczowe w tworzeniu trwałych więzi. Niezależnie od trudności, z jakimi się spotkasz, pamiętaj, że budowanie zaufania wymaga czasu i konsekwencji.
- WŁĄCZ RODZINĘ BIOLOGICZNĄ: Jeśli to możliwe i zgodne z decyzją sądu, staraj się utrzymywać kontakt dziecka z rodziną biologiczną.
- ZACHOWAJ SPOKÓJ W TRUDNYCH STYUACJACH: Niezależnie od trudności, jakie się pojawią, jeśli dziecko doświadcza trudnych emocji, bądź tam, aby je wesprzeć. Wspieraj je w trudnych sytuacjach, a także szukaj pomocy z zewnątrz, jeśli to konieczne.
Budowanie trwałych więzi z dziećmi w rodzinie zastępczej to wyjątkowa i niezwykle ważna rola. Pamiętaj, że małe rzeczy mogą mieć ogromne znaczenie - tworzenie radosnych wspomnień, angażowanie się w ich pasje i cele oraz oferowanie nieustającego wsparcia. Twoja obecność i miłość mają potęgę, by zmienić życie dziecka na zawsze.