To właśnie te przestrzale urządzenia, niespełniające żadnych standardów emisyjnych od lat są głównym źródłem zanieczyszczeń powietrza w sezonie jesienno-zimowym, przyczyniając się do drastycznych przekroczeń norm i poważnych skutków zdrowotnych dla mieszkańców.
- Rybnik skutecznie walczy ze smogiem. Dzięki ogromnemu zaangażowaniu mieszkańców oddychamy w naszym mieście coraz lepszym powietrzem – mówi Wojciech Kiljańczyk, Zastępca Prezydenta Rybnika. – W 2014 roku mieliśmy 127 dni, w których przekroczone było dobowe stężenie pyłu PM10. Jednak dzięki sukcesywnej wymianie starych kopciuchów, w 2024 roku zanieczyszczonym powietrzem oddychaliśmy już tylko przez 21 dni. Wciąż jednak jest wiele do zrobienia – zaznacza wiceprezydent.
- W debacie o antysmogowych regulacjach wciąż pojawiają się głosy sugerujące, że stary kocioł węglowy to najbardziej popularny sposób ogrzewania domów. Nie potwierdzają tego dane Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB). W województwie śląskim 14,37% budynków jednorodzinnych jest ogrzewanych wyłącznie przez kotły pozaklasowe. To wciąż dużo, ale wyraźnie widać, że większość mieszkańców już postawiła na czystsze źródła ciepła. Dlaczego? Bo to po prostu lepsze – dla zdrowia i domowego komfortu – przekonuje Emil Nagalewski, koordynator Polskiego Alarmu Smogowego w woj. śląskim.
Od 1 stycznia 2026 roku obowiązująca w województwie śląskim uchwała antysmogowa zabraniać będzie użytkowania kotłów, wyprodukowanych w latach 2013-2017 i nie spełniających norm klasy 3 lub 4.
Wsparcie dotacyjne
- Za niespełna sto dni pozaklasowe kotły, tzw. kopciuchy, staną się w województwie śląskim nielegalne. Tak stanowi uchwała antysmogowa – jednoznacznie i bez wyjątków. Kończy się czas kopciuchów – podkreśla Emil Nagalewski. – Jeśli ktoś jeszcze ogrzewa dom starym, pozaklasowym piecem, musi go wymienić do końca roku. To po prostu obowiązek wynikający z prawa. Lepiej nie zwlekać, żeby uniknąć stresu, kontroli i mandatu. Warto wybrać zdrowie i spokój. Dotacja z programu „Czyste Powietrze” to realne wsparcie – wystarczy wejść na czystepowietrze.gov.pl albo skontaktować się z ekodoradcą w swojej gminie.
- Do połowy tego roku w Rybniku złożono 7 308 wniosków o dofinansowanie wymiany źródła ciepła w ramach programu „Czyste Powietrze”, z czego zrealizowanych zostało już 5701 przedsięwzięć, na łączną kwotę 73 461 011,84 zł – mówi Adrian Strzelczyk, Naczelnik Wydziału Ochrony Powietrza i Polityki Klimatycznej UM. - Warto pamiętać, że program Czyste Powietrze, to w tej chwili jedyny program dotacyjny, dofinansowujący wymianę starego kotła na paliwo stałe na ekologiczne źródło ciepła czy termomodernizację budynku – dodaje.
O zasadach programu i warunkach jakie trzeba spełnić , by uzyskać dotację na wymianę “kopciucha”, przeczytacie na podstronie Czyste Powietrze
Licz się z kontrolą i mandatem
- Palenie w przestarzałych kotłach jest łamaniem obowiązującego prawa na terenie województwa śląskiego - przypomina Arkadiusz Kaczmarczyk, Komendant Straży Miejskiej w Rybniku. - Straż Miejska prowadzi regularne kontrole w zakresie przestrzegania przepisów uchwały antysmogowej. Paląc w przestarzałym kotle możecie się Państwo narazić na kary finansowe w postaci mandatu o wysokości 500 zł.
Warto dodać, że od 2017 roku, tj. od wejścia w życie uchwały antysmogowej, rybniccy strażnicy miejscy przeprowadzają kontrole posesji, podczas których sprawdzają m.in. numery porządkowe posesji, kwestie złożenia deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami i samą gospodarkę odpadami, ale przede wszystkim kontrolują, jak mieszkańcy wywiązują się z obowiązku wymiany użytkowanych kotłów węglowych.
Od 2017 roku do końca sierpnia 2025 roku zostało przeprowadzonych 18 403 takich kontroli, w trakcie których ujawnionych zostało 4 496 wykroczeń, przy czym 371 przypadków dotyczyło samego spalania odpadów w piecu, a 1 147 naruszeń w zakresie uchwały antysmogowej.
Szczegóły w >tabelce.
