Robią to zgodnie z zasadami określonymi przez prawo, a ich częścią są ogłaszane publiczne przetargi, w których przedsiębiorcy mogą składać swoje oferty.
Kiedy trzeba stosować przepisy zamówień publicznych?
Obowiązek stosowania tych zasad dotyczy zamówień, których wartość (bez podatku VAT) jest równa lub przekracza 130 000 złotych. Wartość ta odnosi się nie do jednego zadania, lecz do wszystkich powiązanych zadań, gdy ich przedmiot, podmiot i czas są tożsame. Oznacza to, że sumuje się zamówienia, gdy jest wiedza o ich przewidywanej realizacji i gdy łączne wydatki dotyczą tego samego przedmiotu i mogą być wykonane przez jednego wykonawcę (nawet jeśli wydaje się je w osobnych postępowaniach).
Przykład: remonty chodników
I tak na przykład w przypadku planowanych przez urząd remontów chodników na terenie miasta wartość zamówienia określa się łącznie dla wszystkich remontowanych odcinków. Oznacza to, że bez względu na to, czy remonty chodników zostaną ujęte w jednym postępowaniu czy w kilku, przygotowanych odrębnie dla różnych odcinków, to każde musi być przeprowadzone zgodnie z zasadami właściwymi dla łącznej wartości wszystkich planowanych remontów chodników.
Przykład: zakupy w szkole
Te same zasady dotyczą zakupów dokonywanych przez inne instytucje publiczne. Na przykład jeśli szkoła chce kupić 100 komputerów w danym roku, ale chce to zrobić w dwóch oddzielnych partiach po 50 komputerów, to wartością szacunkową zamówienia jest zsumowana wartość określona dla 100 sztuk. Jeśli ta zsumowana wartość przekracza kwotę 130 000 złotych to nawet udzielając zamówień w dwóch mniejszych partiach, szkoła musi każde z nich zrealizować według procedury przetargowej.
Dlaczego procedury są skomplikowane?
Oczywistym jest, że procesy przetargowe bywają dłuższe i bardziej skomplikowane niż zwykłe zakupy, co wynika ze szczegółowych uregulowań dotyczących terminów jakich wymaga prawo i obowiązków, jakie nakłada ustawa na zamawiających. Jest to jednak konieczne, aby udzielanie zamówień odbywało się w sposób uczciwy i przejrzysty dla mieszkańców i wszystkich zainteresowanych.
Procedury przetargowe mają na celu zapewnienie:
- uczciwej konkurencji – wszystkie firmy, które spełniają warunki, mogą ubiegać się o realizację zadania co zwiększa szanse na lepszą jakość i niższą cenę,
- przejrzystości – każdy przetarg (czyli np. remont szkoły, zakup autobusów, remont chodnika) musi być ogłoszony publicznie, żeby każdy przedsiębiorca mógł złożyć, swoją ofertę,
- oszczędności pieniędzy publicznych – wybieramy ofertę najkorzystniejszą, a nie po prostu „czyjąś”, co chroni budżet miasta,
- kontroli i odpowiedzialności przy wydatkowaniu pieniędzy publicznych – nie można wydawać pieniędzy publicznych w sposób dowolny. Przestrzeganie ustawy przy udzielaniu zamówień pozwala uniknąć nieprawidłowości i odpowiedzialności karnej.
Przykład: budowa drogi
Gdy miasto chce wybudować nową drogę, nie może po prostu wybrać lokalnego czy znanego wykonawcy, lecz ogłasza przetarg, aby różne firmy mogły przedstawić swoje oferty. Miasto wybiera ofertę, która będzie najlepsza pod względem ceny, jakości i innych, określonych przez zamawiającego warunków, a następnie podpisze umowę na wykonanie tego zadania.
Podsumowanie:
Zamówienia publiczne to sposób, w jaki państwo, samorząd i instytucje publiczne wydają nasze wspólne pieniądze na niezbędne rzeczy, usługi i roboty budowlane, dbając o to, by proces był uczciwy i efektywny.
W Urzędzie Miasta Rybnika tym zagadnieniem zajmuje się Wydział Zamówień Publicznych.
Średnio w roku prowadzonych jest około 100 postępowań w trybach ustawy Prawo zamówień publicznych (Dz.U. 2024 poz. 1320).
